คู่มือป้องกันมลพิษอากาศ

หากเมืองที่คุณอยู่กำลังประสบปัญหามลพิษอากาศ เราขอเดาว่าต้องเป็นหนึ่งในเมืองเหล่านี้ ปักกิ่ง บังคาลอร์ กรุงเทพ เดลี อูลานบาตอร์ หรือเซี่ยงไฮ้ ใช่ไหมล่ะ คุณคงเคยได้ยินคำว่ามลพิษอากาศ แต่จริงๆแล้วมันคืออะไร มีผลกระทบต่อสุขภาพหรือไม่ และควรปฏิบัติตนอย่างไรเพื่อไม่ให้มลพิษอากาศมากวนใจไปอีกหลายปีข้างหน้า

ในบทความนี้ เราจะแนะนำสิ่งที่สำคัญที่สุดในการป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศ

4 เรื่องสำคัญในการป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศ

ปี 2550 เราย้ายไปประเทศจีนในฐานะบัณฑิตวิทยาลัยและได้ทราบเรื่องมลพิษอากาศอยู่บ้าง แต่เรากลับไม่รู้เกี่ยวกับวิธีป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศเลย

ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา เราใช้เวลากว่าสิบปีในการค้นคว้าเรื่องมลพิษอากาศอยู่เรื่อยๆและได้เข้าใจหลายๆสิ่ง เช่น คนทั่วไปสามารถสร้างเครื่องฟอกอากาศใช้เองได้หรือไม่ หน้ากากมีประสิทธิภาพไหม และจะเอาชีวิตรอดจากหมอกควันได้อย่างไร 

ซึ่งในบทความนี้ คุณไม่ต้องใช้เวลาเป็น 10 ปีเพื่อหาคำตอบอีกต่อไป เพราะเราจะมาเล่าถึง 4 สิ่งที่สำคัญที่สุดเกี่ยวกับการอยู่อย่างปลอดภัยในเมืองที่มีมลพิษมากที่สุดในโลกภายในเวลาไม่กี่นาที

1. ผลกระทบด้านสุขภาพจากมลพิษทางอากาศ

ผลกระทบจากคุณภาพอากาศก่อให้เกิดปัญหาต่อร่างกายของคนหนุ่มสาวได้อย่างรวดเร็ว (แม้จะไม่แสดงอาการก็ตาม) และยังส่งผลในระดับที่แย่กว่าที่คิดไว้อีกด้วย

เมื่อดูที่ค่าฝุ่น PM2.5 ในปักกิ่ง เราจะเห็นคำเตือนแบบรูปด้านล่างนี้อยู่บ่อยครั้ง

มลพิษอากาศส่งผลต่อร่างกายหนุ่มสาวอย่างไร

มลพิษอากาศเป็น “อันตรายต่อกลุ่มคนที่แพ้หรือมีภูมิคุ้มกันต่ำ” ซึ่งเราไม่ใช่ “คนที่แพ้หรือมีภูมิคุ้มกันต่ำ” เพราะเรายังอายุไม่เยอะแถมมีสุขภาพดี และตอนนั้นถึงเราจะอยู่ในเมืองที่มีมลพิษอากาศสูงแต่ถ้าเราอยู่เพียงไม่กี่เดือนก็คงจะไม่เป็นไรหรอก

แต่แล้วเราก็ได้เห็นการศึกษาเกี่ยวกับมลพิษอากาศที่นักวิจัยได้แจกเครื่องฟอกอากาศของจริงและของปลอมให้กับนักศึกษาวิทยาลัยที่มีสุขภาพดีทั้งหมด 35 คนที่อาศัยในเซี่ยงไฮ้ และทำการตรวจเลือดของทุกคน

อ่านเพิ่มเติม: นักวิทยาศาสตร์มอบเครื่องฟอกอากาศให้กับนักศึกษาที่มีสุขภาพดีที่อาศัยเซี่ยงไฮ้และพบกับผลลัพธ์ดังนี้

เมื่อผ่านไปเพียง 48 ชั่วโมง ก็เกิดปัญหาภายในระบบเลือดของนักเรียนที่สูดควันและมลพิษในเซี่ยงไฮ้ ซึ่งผลกระทบด้านสุขภาพของมลพิษอากาศนั้นชัดเจนมาก เพราะร่างกายมีการอักเสบ ความดันโลหิตสูงขึ้น หลอดเลือดหดตัว และเลือดก็กำลังจะก่อตัวเป็นลิ่มเลือด

ทว่านักเรียนที่มีอากาศบริสุทธิ์กว่ากลับพบปัญหาในร่างกายน้อยกว่าอย่างเห็นได้ชัด เช่น ระดับอาการอักเสบที่น้อยกว่า

และอากาศที่บริสุทธิ์กว่าก็ทำให้หลอดเลือดหดตัวน้อยกว่าด้วยเช่นกัน:

อีกสิ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับการวิจัยครั้งนี้คือ ผลกระทบที่ใหญ่ที่สุดไม่ได้อยู่ที่ปอด แต่อยู่ในเลือดและการอักเสบทั่วร่างกาย ซึ่งเห็นได้ชัดว่าการใช้เครื่องฟอกอากาศช่วยลดผลกระทบของมลพิษอากาศต่อสุขภาพได้

และเรายังค้นพบอีกว่า มลพิษอากาศไม่ได้ส่งผลต่อร่างกายในแบบที่เราเข้าใจ เพราะเมื่อองค์การอนามัยโลก (WHO) นับจำนวนผู้เสียชีวิตจากมลพิษทางอากาศต่อปี ก็พบว่ามะเร็งปอดมีสัดส่วนเพียง 14% เท่านั้น และมีปัญหาอื่นๆเกี่ยวกับปอด เช่น หลอดลมอักเสบ อีก 14% แต่ 72% ที่เหลือคือการเสียชีวิตจากหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) นั่นแปลว่ามลพิษอากาศจะเข้าสู่ร่างกายของเราแล้วไปที่หัวใจและหลอดเลือด

มลพิษอากาศในระดับต่ำมีผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายหรือไม่

สื่อพูดถึงอยู่บ่อยครั้งหากวันไหนมีมลพิษอากาศที่แย่จนแทบจะมองอะไรไม่เห็น แต่ใช่ว่าจะเป็นแบบนั้นทุกวัน และส่วนใหญ่จะพูดถึงเฉพาะเมืองที่มีมลพิษสูง เช่น ปักกิ่ง เดลี เซี่ยงไฮ้ หรือมุมไบ ซึ่งปกติแล้วคุณภาพอากาศในเมืองส่วนใหญ่ก็ไม่ได้แย่ขนาดนั้นใช่ไหมล่ะ

ยิ่งไปกว่านั้น คุณภาพอากาศในเมืองที่มีหมอกควันอย่างกรุงเทพก็ดีขึ้นแล้ว

ที่กล่าวมานั้นจริงทั้งหมด แต่ยิ่งเราได้อ่านวิจัยมากเท่าไหร่ เรายิ่งมั่นใจว่าไม่มีระดับ PM2.5 ไหนที่ปลอดภัยเลย นักวิทยาศาสตร์กลุ่มหนึ่งใช้สถิติเพื่อประเมินจำนวนผู้เสียชีวิตในแต่ละปีจากมลพิษอากาศ โดยแบ่งระดับของ PM2.5 และกราฟด้านล่างคือส่วนหนึ่งของงานวิจัย

เส้นสีดำแสดงการเสียชีวิตทั่วโลกในแต่ละปีจากมลพิษอากาศ ซึ่งมีการเพิ่มจำนนอย่างรวดเร็ว แม้จะอยู่ที่ปริมาณ 25 ไมโครกรัม แต่ก็ถือว่าสูงเลยทีเดียว และกราฟด้านล่างคือปี 2017 ซึ่งเป็นปีที่ปักกิ่งมีคุณภาพอากาศดีที่สุด 

นับเป็นเรื่องสำคัญที่เราต้องทราบว่า มลพิษอากาศกำลังทำลายร่างกายของเราทุกคนอยู่ แม้จะไม่มีอาการป่วยก็ตาม และถึงแม้ว่าเราจะอายุน้อย แข็งแรง อยู่ในเมืองที่ตัวเลขของคุณภาพอากาศไม่ได้แย่มากนัก แต่ถ้าคุณอยู่ในประเทศจีน อินเดีย หรือแม้แต่กรุงเทพ หรือเชียงใหม่ นั่นแปลว่าคุณกำลังสูดอากาศที่คร่าชีวิตผู้คนอยู่ คุณจึงต้องป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศที่อันตรายนี้

สรุป: มลพิษอากาศส่งผลกระทบต่อร่างกายที่ของหนุ่มสาวที่แข็งแรง และอาจทำให้เสียชีวิตได้แม้จะอยู่ในเมืองที่มีระดับมลพิษอากาศต่ำ

อ่านเพิ่มเติม: เหตุใดมลพิษอากาศในระดับต่ำจึงเป็นอันตรายมากที่สุด 

2. ป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศในอาคารด้วยเครื่องฟอกอากาศ

การแก้ปัญหาคุณภาพอากาศภายในอาคารนับเป็นเรื่องง่าย เพราะเครื่องฟอกประกอบด้วยพัดลมและแผ่นกรองเท่านั้น หากไม่สนใจการตลาด คุณก็สามารถสร้างเครื่องฟอกอากาศในราคาประหยัดใช้เองได้เช่นกัน เมื่อเราเริ่มศึกษาเกี่ยวกับเครื่องฟอกอากาศ เราจึงได้ทราบว่าคนจำนวนมากนิยมซื้อ Blue Air ในราคาเกิน 15,000 บาท และ IQ Air ที่มีราคากว่า 60,000 บาท เราจึงสงสัยว่าอากาศสะอาดจำเป็นต้องแพงขนาดนี้เลยหรือ และแผ่นกรอง HEPA ที่มีการอ้างถึงเทคโนโลยีพิเศษนี่จริงหรือไม่

หลังจากค้นคว้าเกี่ยวกับเครื่องฟอกอากาศ เราจึงพบว่าส่วนประกอบหลักในเครื่องฟอกอากาศ คือ แผ่นกรอง HEPA ซึ่งประดิษฐ์ขึ้นในปี 1940

แน่นอนว่าพัดลมที่เป็นอีกองค์ประกอบหลักก็ไม่ได้มีราคาแพงเช่นกัน ดังนั้นเราจึงสร้างเครื่องฟอกอากาศขึ้นมาด้วยตัวเองและทดสอบว่าใช้งานได้หรือไม่

ผลลัพธ์ออกมาชัดเจนว่า แม้แต่เครื่องฟอกอากาศ DIY ก็สามารถกำจัด PM2.5 ได้

ทำไมต้องจ่ายแพงเพื่อซื้อเครื่องฟอกอากาศ

เครื่องฟอกอากาศ DIY ของเราช่วยลดอนุภาคในห้องนอนได้ถึง 86% และสามารถดักจับอนุภาคขนาดเล็กที่ต่ำกว่า 2.5 ไมครอนได้อีกด้วย ซึ่งคุณเองก็สามารถสร้างเครื่องฟอกอากาศใช้เองได้ในราคาสุดประหยัดเมื่อเทียบกับเครื่องฟอกอากาศจากบริษัทรายใหญ่

จากการทดสอบของเราและการทดสอบอื่นๆ ไม่ได้ทดสอบราคาและประสิทธิภาพอย่างเจาะจง แต่เอาเข้าจริงเครื่องฟอกอากาศราคาถูกก็สามารถกำจัดอนุภาคได้พอๆกับเครื่องฟอกอากาศราคาหลายหมื่นบาท

ดังนั้นเราจึงก่อตั้ง Smart Air และออกแบบเครื่องฟอกอากาศที่ประกอบด้วย พัดลมและแผ่นกรองอากาศ เท่านั้น โดยเครื่องฟอกอากาศ DIY มีราคาประมาณ 900 บาท โดยจำหน่ายในประเทศจีน อินเดีย และฟิลิปปินส์ ส่วนเครื่องฟอกอากาศรุ่น Blast Mini ของ Smart Air ก็มีประสิทธิภาพเหนือกว่า IQ Air และแน่นอนว่าราคาของ Blast Mini ถูกกว่าประมาณ 26,000 บาทเลยทีเดียว เราจึงขอยืนยันอีกครั้งว่า อากาศสะอาดสามารถทำเองได้และราคาถูกอีกด้วย

วิธีป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศ:

1. สร้างเครื่องฟอกอากาศ DIY ใช้เอง (ขั้นตอนง่ายนิดเดียว!)
2. สั่งซื้อเครื่องฟอกอากาศ DIY ในราคาประหยัด หรือเลือกซื้อเครื่องฟอกอากาศที่ราคาย่อมเยาว์
3. เลือกซื้อเครื่องกรองอากาศที่ผ่านการทดสอบมีข้อมูลแน่ชัด

3. ป้องกันตัวเองจากมลพิษอากาศภายนอกด้วยหน้ากาก

เราได้พูดคุยกับคนจำนวนมากที่สงสัยเรื่องหน้ากากป้องกันมลพิษ หลายคนบอกว่าหน้ากากบางมาก จะจับอนุภาคขนาดเล็กได้ยังไง หรือหากดักจับได้อนุภาคก็คงไหลเข้ามาในหน้ากากบ้าง นอกซะจากหน้ากากจะแนบกับหน้าอย่างสนิทจริงๆ ดังนั้นหน้ากากเลยฟังดูจะไม่ช่วยเลย และสื่อหลายๆแห่งก็เชื่ออย่างนั้น

ก่อนที่เราอ่านงานวิจัยเกี่ยวกับหน้ากาก เราเองก็เดาว่าหน้ากากคงพอใช้ได้อยู่ แต่ปรากฎว่าความจริงแล้วหน้ากากมีประสิทธิภาพมากกว่าที่คิดไว้มาก มีประสิทธิภาพมากจนสามารถดักจับอนุภาคขนาดเล็ก 0.007 ไมครอนได้ด้วยซ้ำ

และเช่นเดียวกับเครื่องฟอกอากาศ หน้ากากที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดบางตัวกลับมีราคาถูกที่สุดด้วยเช่นกัน

เราเคยซื้อหน้ากาก UK Respro ในปักกิ่งในราคาประมาณ 2,600 บาท แต่ตอนนี้เราจ่ายน้อยกว่ามาก เพื่อซื้อหน้ากาก 3M N99 ที่ทั้งมีประสิทธิภาพและสวมใส่สบายกว่า (คลิกเพื่อดูข้อมูลเพิ่มเติม) เราจึงอยากแนะนำว่า อย่าสนใจการตลาดหรือเทรนด์!

ทริค: เลือกซื้อหน้ากากที่ราคาประหยัดและผ่านการทดสอบทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งดูได้จากกราฟข้างบน

หน้ากากแบบไหนใส่สบายที่สุด ฉันรวบรวมการทดสอบหน้ากากและข้อควรพิจารณา เช่น ความสะดวกสบาย ในลิ้งค์นี้: หน้ากากป้องกันมลพิษที่ดีที่สุดในวันสบายๆ

4. ทดสอบอากาศที่คุณหายใจ

หากคุณต้องการเข้าถึงข้อมูลเรื่องมลพิษทางอากาศอย่างถ่องแท้ คุณสามารถตรวจสอบคุณภาพอากาศที่คุณกำลังหายใจอยู่ คุณยังสามารถตรวจสอบได้อีกด้วยว่าเครื่องฟอกอากาศของคุณมีประสิทธิภาพจริงหรือไม่ ว่าแต่เครื่องวัดเหล่านี้มีความแม่นยำขนาดไหน Smart Air ได้ทดสอบเครื่องวัดค่าฝุ่น 3 รุ่น ได้แก่ Laser Egg, Air Visual Pro และ Dylos (จากซ้ายไปขวา)

เราเปรียบเทียบข้อมูลจากเครื่องวัดค่าฝุ่นทั้งสามกับข้อมูลจากสถานทูตสหรัฐฯ ในปักกิ่ง ซึ่งอยู่ใกล้กับสำนักงานใหญ่ของเรา:

โดยเปิดใช้งานเครื่องวัดค่าฝุ่นเป็นเวลาหกวัน และนี่คือผลลัพธ์จากการทดสอบครั้งแรกภายนอกสำนักงานในของเรา (เป็นเวลาทั้งหมด 72 ชั่วโมง)

จากกราฟจะเห็นได้ว่า เครื่องวัดค่าฝุ่นทั้งสามอ่านค่ามลพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพจริงๆ โดยเฉลี่ยแล้วจะมีผลลัพธ์ต่างจากค่าฝุ่นที่เป็นทางการอยู่เพียงประมาณ 5-9 ไมโครกรัม

ทริค: เลือกซื้อเครื่องตรวจวัดคุณภาพอากาศ Laser Egg หรือ Air Visual เพื่อตรวจสอบคุณภาพอากาศที่คุณกำลังหายใจอยู่

เกี่ยวกับ Smart Air

Smart Air เป็นธุรกิจเพื่อสังคมที่ได้รับการยอมรับโดย B corp ซึ่งเป็นการรับรองมาตรฐานการดำเนินธุรกิจที่คำนึงถึงมิติทางสังคมและการพัฒนาอย่างยั่งยืน มีความมุ่งมั่นที่จะต่อสู้กับตำนานที่บริษัทใหญ่ๆที่หวังเพิ่มราคาอากาศบริสุทธิ์

อุตสาหกรรมเครื่องฟอกอากาศนั้นเต็มไปด้วยความต้องการที่จะทำให้อากาศบริสุทธิ์ซับซ้อนและมีราคาแพงเกินความจำเป็น แต่ในความเป็นจริงแล้วนั้น อากาศบริสุทธิ์เป็นสิ่งที่ไม่ซับซ้อนเลย เพราะสิ่งเดียวที่ต้องการคือพัดลมและแผ่นกรองอากาศ

บริษัทใหญ่ๆไม่สามารถได้กำไรจากความเรียบง่าย ดังนั้นพวกเขาจึงเพิ่มลูกเล่นที่ไม่จำเป็นลงไปในเครื่องจักรของเขา

Smart Air ผลิตเครื่องฟอกอากาศแบบเรียบง่ายที่มีการแจกจ่ายข้อมูลอย่างเปิดเผยรองรับการทำงานของเครื่องฟอกอากาศและประสิทธิภาพการทำงานของมันโดยการตัดลูกเล่นทางการตลาดที่แปลกใหม่ออกไป เช่น เครื่องสร้างประจุไอออนและหลอด UV ที่อาจทำให้อากาศของคุณแย่ลง เราสามารถทำให้มีอากาศสะอาดมากขึ้นโดยที่ค่าใช้จ่ายนั้นมีราคาเพียงเศษเสี้ยวของค่าใช้จ่ายที่ “พวกบริษัทใหญ่” จะเรียกเก็บเงินจากคุณ

ติดตามและเพิ่มเราเป็นเพื่อนบนโซเชียลมีเดียเพื่อดูรายละเอียดเพิ่มเติม